(CSPLO) – Dù đã đến tuổi nghỉ ngơi sau hơn nửa thế kỷ cống hiến cho nghề, Luật sư Trương Thị Hòa vẫn miệt mài với hành trình hỗ trợ pháp lý miễn phí, mang ánh sáng công lý đến những phận đời yếu thế trong xã hội. Bà vinh dự là một trong 60 cá nhân tiêu biểu trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển TP Hồ Chí Minh giai đoạn 1975-2025.
“Bén duyên” với phận đời yếu thế
Với người dân TP Hồ Chí Minh, luật sư Trương Thị Hòa là cái tên rất quen thuộc. Bởi lẽ, suốt nửa thế kỷqua, đồng hành với thành phố sau giải phóng, bà đã miệt mài cống hiến với nghề, với hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ pháp lý miễn phí cho người nghèo, tham gia góp ý xây dựng luật, viết hàng chục đầu sách và xuất hiện trên các chương trình tọa đàm, hiến kế cho thành phố phát triển… Tôi được dịp gặp lại bà trong một ngày tiết trời mát dịu. Văn phòng luật của bà nhuốm màu thời gian, nằm nép mình khiêm tốn trong con hẻm nhỏ ở trung tâm TP Hồ Chí Minh. Bà vẫn vậy, như lần tôi gặp cách đây ít năm, dáng người nhỏ nhắn, nụ cười hiền, phong thái nhẹ nhàng và giọng nói chậm rãi, truyền cảm, khác hơn là mái tóc đã nhuốm bạc nhiều hơn. Bà ân cần trò chuyện cùng tôi trong văn phòng vốn là nơi bận rộn, miệt mài với công việc của bà, cùng những chồng hồ sơ dày được xếp ngay ngắn, gọn gàng.
Luật sư Hòa luôn khiêm tốn, kiệm lời khi nói về mình. Nhưng thực tế, cuộc đời của bà đã gắn trọn tâm huyết, cống hiến với nghề luật, với ngành tư pháp, cùng sự phát triển của TP Hồ Chí Minh, với biết bao hoàn cảnh khốn khó, yếu thế cần được hỗ trợ, giúp đỡ tư vấn pháp lý, bào chữa trước tòa.
Luật sư Trương Thị Hòa nghiên cứu hồ sơ tại văn phòng.
Bà Trương Thị Hòa sinh ra ở Trà Vinh nhưng chọn mảnh đất Sài Gòn-TP Hồ Chí Minh là nơi học tập và lập nghiệp. Sau khi đất nước thống nhất năm 1975, khi ấy thành phố chưa thành lập đoàn luật sư, bà đã công tác tại trung tâm nghiên cứu pháp luật thuộc Bộ Tư pháp, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam; đồng thời là thành viên tích cực của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Bảo trợ trẻ em, Hội Phụ nữ từ thiện, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh từ những ngày đầu thành lập. Chính trong giai đoạn giao thời, đất nước gặp muôn vàn khó khăn đó, bà đã “bén duyên” với nhiều phận đời yếu thế trong xã hội.
Bà kể, thời ấy, các tiểu thương buôn bán rất khó khăn, hàng hóa khan hiếm, người phụ nữ rất khổ cực. Quá trình nghiên cứu pháp luật, bà Hòa đã tìm đến họ để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và những vướng mắc pháp lý. Có người cho vay mượn nợ từ trước giải phóng nhưng sau giải phóng lại tìm đến chính quyền cách mạng để đòi giải quyết, còn nhiều người vì nợ nần chồng chất nên có ý định bỏ trốn. Bằng uy tín của mình, bà đã tư vấn hòa giải cho rất nhiều trường hợp như thế, khuyên người thiếu nợ không nên bỏ trốn, “có thiếu thì phải thừa nhận” đừng vì thiếu kiến thức về pháp luật mà vướng vào lao lý.
Xã hội đã phát triển hơn rất nhiều, song vẫn có không ít phận đời nghèo khó tìm đến văn phòng của bà đểđược hỗ trợ. Bà kể, các vụ tranh chấp thường là vấn đề thừa kế, vì không tìm được tiếng nói chung nên sau khi giải quyết chia tài sản, anh em ruột trong nhà mỗi người chỉ được hơn chục triệu đồng, nhưng tình cảm gia đình thì đã không còn nguyên vẹn. Nhìn thấy điều đó, bà rất tiếc và đau đáu khôn nguôi. Vì vậy, sau giải phóng, bà là một trong những người tiên phong mang ánh sáng pháp luật đến người nghèo, người yếu thế thông qua các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật do các tổ chức chính trị-xã hội tổ chức.
Thắp sáng công lý bằng lòng nhân hậu
Là “cây đa, cây đề” trong nghề nhưng gặp ai bà cũng xưng hô rất nhã nhặn, dù đó là người giàu hay người nghèo. Trò chuyện với người đáng tuổi con cháu như tôi, bà cũng như thế. Nữ luật sư tâm sự: “Mỗi vụ việc như là một phận người. Những người yếu thế thường không nhận ra rõ vấn đề của mình nên vai trò tưvấn của luật sư rất quan trọng, giúp họ nhìn rõ quyền lợi của bản thân và được bảo vệ đúng theo quy định pháp luật. Tôi tiếp xúc nhiều người yếu thế và cảm nhận sự chân thành, mộc mạc trong cách họ trình bày. Có những trường hợp, chỉ cần mình nói vài lời chia sẻ, họ đã xúc động bật khóc và tôi cũng không kìm được nước mắt. Đó là những khoảnh khắc khiến tôi day dứt và càng quyết tâm đồng hành với họ”.
Trong câu chuyện, ký ức về những lần đáng nhớ, bà nhiều lần dừng lại bỏ kính xuống, đôi mắt rưng rưng. Bà Hòa không nhớ rõ trong suốt 55 năm hành nghề, mình đã tư vấn, hỗ trợ cho bao nhiêu trường hợp, thực hiện bao nhiêu chương trình phát thanh, truyền hình để mang ánh sáng pháp lý đến với cộng đồng. Không chỉ được tư vấn miễn phí, rất nhiều người nghèo còn được bà “tặng” thêm chút tiền tàu xe.
Với bà, nghề luật sư là một nghề cao quý nên bà luôn sẵn sàng tham gia các hoạt động vì cộng đồng. Bà thấy rất vui khi các luật sư trẻ ngày nay có tinh thần vì cộng đồng, yêu thích những công việc thiện nguyện và chia sẻ với người khó khăn. Trong phòng xử án, dù án nhỏ hay các vụ án phức tạp, bà luôn giữ phong thái chuẩn mực, ứng xử bằng tình người, xem mỗi vụ việc không chỉ là tranh tụng pháp lý mà còn là cơhội để hàn gắn, để hướng thiện, để công lý được thực thi. Giờ đây, Văn phòng Luật sư Trương Thị Hòa vẫn là địa chỉ quen thuộc của nhiều thế hệ luật sư trẻ đến học hỏi. Bà vẫn đến văn phòng mỗi ngày, đọc hồ sơ, ghi chép cẩn thận từng chi tiết. Hình ảnh người phụ nữ nhỏ bé trong tà áo dài trắng ngồi bên giá sách cũ như một biểu tượng đẹp của sự tận tâm và nhân hậu.
Người “truyền lửa” nghề
Trong đội ngũ luật sư ở TP Hồ Chí Minh, luật sư Trương Thị Hòa là một trong số ít người thuộc thế hệ luật sư đầu tiên được đào tạo bài bản, tham gia vào công cuộc xây dựng hệ thống pháp luật và tư pháp của thành phố. Quãng đời hành nghề của bà đồng hành với sự phát triển của thành phố, bà như một chứng nhân lịch sử trong lĩnh vực pháp lý của thành phố, từ những phiên tòa sơ khai của nền tư pháp non trẻđến hệ thống pháp lý ngày càng hoàn thiện, minh bạch như ngày nay.
Với bề dày kinh nghiệm, năng lực và cả uy tín, luật sư Trương Thị Hòa còn tham gia giảng dạy ở các trường đại học. 20 năm giảng dạy tại Học viện Tư pháp, bà đã “truyền lửa” cho nhiều thế hệ sinh viên, để sau này bà luôn cảm thấy hạnh phúc khi nhìn thấy những học trò năm xưa cùng đứng trong phiên tòa với mình với tác phong đĩnh đạc, lập luận vững vàng. Bà vui vẻ nói: “Tôi luôn tự hào xen lẫn xúc động khi thấy thếhệ luật sư trẻ ngày càng trưởng thành, chuyên nghiệp và có đạo đức nghề nghiệp”.
Không chỉ là một luật sư mẫu mực, bà Trương Thị Hòa còn là người có nhiều đóng góp trong lĩnh vực học thuật và văn hóa. Bà cùng chồng là nhà nghiên cứu Trần Hữu Tá đã biên soạn và xuất bản 28 cuốn sách, trong đó có nhiều công trình giá trị, tiêu biểu như các bộ sách “Lịch sử các chế độ báo chí ở Việt Nam”, “Từđiển nhân vật lịch sử Việt Nam” được giới học giả và độc giả đánh giá cao.
Cầm cuốn sách “Quyền thừa kế của công dân” trên tay, bà “khoe” với tôi đây là sách phổ biến pháp luật gần gũi với đời sống, được đông đảo bạn đọc đón nhận, đã được in tới hơn 25.000 cuốn. Quả thực, những cuốn sách ấy không chỉ phản ánh tri thức sâu rộng của bà mà còn thể hiện tấm lòng tận tụy với nghề, với công lý và xã hội.
Ở độ tuổi mà nhiều người đã chọn cuộc sống an nhàn bên con cháu, luật sư Trương Thị Hòa vẫn miệt mài với những hồ sơ pháp lý. Bà bộc bạch thêm: “Khi còn minh mẫn, còn được mọi người tin tưởng tìm đến, tôi vẫn sẽ còn làm việc và theo đuổi hành trình trợ giúp pháp lý cho người yếu thế, nhất là phụ nữ nghèo, người cao tuổi, người khuyết tật. Tôi mong rằng, sự phát triển của đội ngũ luật sư nước nhà phải đi đôi với xây dựng niềm tin xã hội đối với pháp luật, để mỗi luật sư trở thành người bạn đồng hành của nhân dân trong hành trình tìm đến công bằng”.
“Trải qua một hành trình làm nghề lâu dài, giữa bao đổi thay của cuộc sống, luật sư Trương Thị Hòa vẫn giữ cho mình ngọn lửa nghề cháy sáng. Phong thái, cử chỉ, lời nói, lập luận của bà toát lên sự ấm áp của sự tử tế. Bà để lại cho đời không chỉ những bản bào chữa thấu tình đạt lý mà còn là bài học về lòng nhân ái và sự tận tâm với con người”-đó là cảm nhận của nhà báo Vũ Thoại Diễm, biên tập viên của nhiều chương trình tư vấn pháp luật của Đài Phát thanh và truyền hình TP Hồ Chí Minh, về thần tượng của mình.
https://www.qdnd.vn/phong-su-dieu-tra/cuoc-thi-nhung-tam-guong-binh-di-ma-cao-quy-lan-thu-17/nu-luat-su-cua-nhung-phan-doi-yeu-the-912814
