(CSPLO) – Có thể thấy, việc trợ giúp pháp lý là một chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước dành cho những người không có khả năng sử dụng dịch vụ pháp lý có thu phí, theo đó người nghèo, người yếu thế trong xã hội được sử dụng dịch vụ pháp lý miễn phí khi có vướng mắc, tranh chấp pháp luật.
Trong quá trình hoạt động của Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) thường xuyên phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam luôn xem công tác trợ giúp pháp lý góp phần giúp người dân giảm nghèo về pháp luật, do đó, Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2006 và Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2017 đều xác định người nghèo là nhóm đối tượng ưu tiên đầu tiên trong các nhóm đối tượng được trợ giúp pháp lý…
Cụ thể, vào sáng ngày 20/09/2025, tại số 414, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Thuận, TP.HCM. Viện IMRIC phối hợp Viện IRLIE; TC DN&TTVN giao Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) và Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) tổ chức buổi tham vấn, phổ biến giáo dục pháp luật miễn phí bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến. Đồng thời, truyền tải nội dung trên các trang tin điện tử, mạng xã hội, tạp chí in như: www.huongnghiepthitruong.vn (Viện IMRIC); www.chinhsachphapluat.vn (Viện IRLIE); www.tuvanphapluatvietnam.vn (Trung tâm TVPLMS); www.thamvanphapluat.vn (Trung tâm TTLCC); www.nghiencuupldautu.vn và www.phattrienspcongnghe.vn (Hiệp hội Nghiên cứu, Tư vấn về Chính sách, pháp luật cho hoạt động đầu tư tại Việt Nam “AVRCIPL”); www.bestlife.net.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn (liên kết Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam); www.vanhoacongdong.vn (Hiệp hội Phát triển Văn hoá cộng đồng Việt Nam)…
Như vậy, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành, địa phương, Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn và Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm về công tác trợ giúp pháp lý cho người nghèo, người yếu thế được triển khai đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc và được thực hiện thường xuyên, trong đó chú trọng các hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, người yếu thế như: thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý; truyền thông về trợ giúp pháp lý ở cơ sở; nâng cao năng lực đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý, đội ngũ người tham gia trợ giúp pháp lý…
Cùng với đó, các hoạt động trợ giúp pháp lý được Viện IMRIC; Viện IRLIE; TC DN&TTVN và Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn; Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm tuyên truyền về các vụ việc trợ giúp pháp lý, với mong muốn ngày càng được nâng cao, nhiều vụ việc thành công, hiệu quả như người được trợ giúp pháp lý được tuyên không có tội hoặc được tuyên mức án nhẹ hơn hoặc chuyển tội danh hay thay đổi khung hình phạt thấp hơn so với mức đề nghị trong cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân…Đặc biệt, trong suốt thời gian qua trợ giúp pháp lý đã thể hiện rất tốt vai trò của mình trong việc đảm bảo việc xét xử vụ việc khách quan, đúng người, đúng tội, tránh được oan sai cho người dân cũng như đã thực hiện thành công chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, các đối tượng yếu thế trong xã hội. Trợ giúp pháp lý đã giúp người dân sử dụng pháp luật khi có tranh chấp, vướng mắc, giúp người dân “giảm nghèo về pháp luật”, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, người dân yên tâm lao động để giảm nghèo về kinh tế…
Tại buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật miễn phí lần này, Gs.Ts. Hồ Minh Sơn – Chủ tịch HĐQL Viện IRLIE, Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm đã tham vấn tình huống pháp lý về người vu khống hoa hậu Quỳnh Hoa và vụ ‘tổng tài’ ra hiệu lệnh đánh nhân viên quán cà phê cụ thể như sau:
Thứ nhất: Tình huống pháp lý về người vu khống hoa hậu Quỳnh Hoa
Qua theo dõi báo chí đưa tin, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội vừa qua đã quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Lê Hương Ly (28 tuổi, trú tại phường Đống Đa, TP Hà Nội) về tội vu khống. Theo đó, Lê Hương Ly bị cáo buộc xuất phát từ mâu thuẫn cá nhân nên đã đăng tải nội dung vu khống hoa hậu Bùi Quỳnh Hoa lên mạng xã hội. Các thông tin Ly đăng tải không đúng sự thật, xúc phạm nhân phẩm, danh dự và gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của hoa hậu Quỳnh Hoa.
Thông qua nội dung vụ án có thể thấy, xuất phát từ mâu thuẫn cá nhân với hoa hậu Bùi Quỳnh Hoa, Lê Hương Ly đã đăng bài viết lên mạng xã hội có nhiều thông tin nhạy cảm, ngôn từ phản cảm, tục tĩu. Những thông tin này đã được Cơ quan điều tra xác định là bịa đặt, không đúng sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự và gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp” của bị hại.
Theo thông tin báo chí đưa tin được biết, ngay sau khi tiếp nhận tin tố giác tội phạm và các chứng cứ, tài liệu kèm theo, Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an TP Hà Nội (PC02) đã ngay lập tức thụ lý tin tố giác theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự và tổ chức điều tra, thu thập tài liệu, chứng cứ, triệu tập các đối tượng liên quan. Tối ngày 19/9/2025 đã ra quyết định khởi tố bị can. Các quyết định tố tụng đã được Viện Kiểm sát phê chuẩn.
Theo cáo buộc của Cơ quan điều tra, hành vi của Lê Hương Ly đã cấu thành tội vu khống theo quy định tại điểm e, Khoản 2 Điều 156 Bộ luật Hình sự (hình phạt tù từ 1 năm đến 3 năm). Bị can thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý, mục đích xúc phạm danh dự của người khác.
Việc xác định mức độ xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự người khác còn phụ thuộc vào nhân thân người bị hại như địa vị công tác, sự ảnh hưởng của xã hội,…Đây cũng là bài học cảnh tỉnh cho những người đã và đang có hành vi đưa các thông tin chưa được kiểm chứng, xác thực, không đúng sự thật, bịa đặt người khác lên mạng xã hội. Nếu có căn cứ xác định nhằm mục đích bôi nhọ danh dự, nhân phẩm, gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác thì người đó sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, không chỉ là tội Vu khống theo Điều 156 Bộ luật Hình sự mà còn có thể bị xử lý về các tội phạm khác như Điều 155, Điều 331 Bộ luật Hình sự.
Đồng thời, khi cuộc sống văn minh thì khoa học công nghệ phát triển như vũ bão sẽ khó tránh khỏi những mâu thuẫn, những việc không như ý. Tuy nhiên, nếu người dùng mạng xã hội không kiềm chế được, không giữ được sự tỉnh táo cần thiết thì rắc rối về pháp luật cũng sẽ tìm tới. Nhất là mạng xã hội hiện có rất nhiều người chia sẻ các thông tin và lan truyền rất nhanh nên người dùng cần thông minh và phải rất cẩn trọng khi đưa các thông tin lên không gian mạng…
Tại Điều 156. Tội vu khống
Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm: Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác; Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm: Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội…
Thứ hai: Tình huống pháp lý liên quan vụ ‘tổng tài’ ra hiệu lệnh đánh nhân viên quán cà phê
Qua theo dõi báo chí đưa tin, vào ngày 18/9 mới đây, Công an phường Vĩnh Tuy (thành phố HàNội) đã tiến hành xác minh vụ một nam nhân viên quán cà phê bị hành hung. Theo phản ánh và clip chia sẻ trên mạng xã hội, một nhóm khách bị nam nhân viên nhắc nhở nhiều lần vì hút thuốc trong không gian kín. Sau đó, một người hút thuốc mang phong thái, trang phục giống “tổng tài” (người thành công, đứng đầu công ty, doanh nghiệp) có động tác giơ tay, lập tức người đàn ông ngồi bên cạnh đứng dậy, tiến vào quầy thu ngân, đấm 2 phát vào mặt nhân viên quán, khiến nạn nhân ngã ra sàn. Tại đây, “tổng tài” lại giơ tay ra hiệu rồi hô 3 tiếng “thôi, thôi, thôi”. Người đàn ông lập tức trở về chỗ ngồi. Nạn nhân được xác định là anh N.M.Đ (28 tuổi, trú phường Phúc Lợi, Hà Nội). Theo anh Đ, vụ việc xảy ra vào khoảng 14 giờ 30 phút ngày 17/9 tại quán cà phê của gia đình anh trong khu đô thị ở phường Vĩnh Tuy.
Phân tích vai trò, trách nhiệm pháp lý người được cộng đồng mạng gọi là ‘tổng tài’ trong clip nhân viên quán cà phê bị đánh do nhắc khách không hút thuốc. Qua đó, tính mạng, sức khoả của công dân được pháp luật bảo vệ. Người nào có hành vi xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe người khác trái pháp luật, tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả sẽ bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Vụ việc hiện đang được Công an Phường Vĩnh Tuy điều tra, xác minh nguồn tin tố giác tội phạm. Nguyên nhân, động cơ, mục đích, vai trò của những người liên quan sẽ được cơ quan Công an làm rõ xử lý theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, về hành vi của đối tượng thể hiện sự côn đồ, hung hãn, coi thường tính mạng, sức khỏe người khác và các quy tắc ứng xử văn minh, tôn trọng trật tự nơi đông người, có nhiều người vào quán cà phê.
Tại Điều 134, 318 Bộ Luật hình sự (BLHS) – hành vi của đối tượng được luật sư nhận định có dấu hiệu phạm tội “Cố ý gây thương tích và Gây rối trật tự công”.
Tại khaonr 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự – nếu nam nhân viên đề nghị xử lý đối tượng, cơ quan Công an sẽ hoàn tất các thủ tục giám định tỷ lệ tổn hại sức khỏe theo quy định để có căn cứ xử lý về Tội ‘Cố ý gây thương tích’. Nếu kết quả giám định có tỷ lệ %, đối tượng phải chịu trách nhiệm hìnhsự ‘Cố ý gây thương tích’ với tình tiết ‘có tính chất côn đồ’”…
Vì vậy, đối với nam thanh niên có động tác dơ tay, lập tức người đàn ông ngồi bên cạnh đứng dậy đi vào hành hung nam nhân viên và sau đó dơ tay hô 3 tiếng “thôi, thôi, thôi” chắc chắn sẽ được cơ quan Công an làm rõ động cơ, mục đích có những hành động và lời nói đó.
Đồng thời, nếu có căn cứ xác định những hành động này để chỉ đạo cho người khác vào đánh nam nhân viên, gây rối trật tự công cộng, sẽ bị xử lý với vai trò đồng phạm là người khởi xướng, chỉ đạo, xúi giục người khác phạm tội”…
Ngoài ra, hành vi của đối tượng hành hung nam nhân viên quán cà phê có dấu hiệu phạm tội “Cố ý gây thương tích và gây rối trật tự công cộng”. Cạnh đó, hành vi hút thuốc lá nơi công cộng, trong phòng kín có biển cấm hút thuốc lá đã vi phạm về Luật phòng chống tác hại thuốc lá, người vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính.
Khuyến nghị, ở vụ việc này không chỉ có hành vi của người đánh người trong quán cà phê bị dư luận xã hội lên án mà một người giống “tổng tài” còn có hành vi giơ tay, ra lệnh dừng đánh trông rất quyền uy. Cơ quan chức năng sẽ làm rõ danh tính của người này, sẽ xác định mối quan hệ giữa người đánh nhân viên quán cà phê và người ngồi ở quán giơ tay ra lệnh dừng đánh, làm rõ ý chí của những người này trong việc đánh người.
Nếu trong trường hợp “tổng tài” có cùng ý chí mục đích đánh người có thể sẽ được xác định là “đồng phạm”, cũng phải chịu trách nhiệm pháp lý. Nếu hành vi đánh người thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm, người chỉ đạo, xúi giục người khác đánh người cũng sẽ bị xử lý hình sự với vai trò đồng phạm.
Căn cứ vào Điều 134 Bộ luật Hình sự – nếu nhân viên quán cà phê bị đánh thương tích và có yêu cầu xử lý đối với người gây ra thương tích cho nạn nhân dù tỷ lệ thương tích dưới 11%, Cơ quan điều tra vẫn sẽ xử lý hình sự đối với người đánh và người chỉ đạo, xúi giục người khác đánh người về tội “Cố ý gây thương tích”.
Song song đó, nếu hành vi chưa gây ra hậu quả thương tích hoặc người bị thương tích không đề nghị xử lý vẫn có thể xử lý về hành vi gây rối trật tự công cộng. Trường hợp hành vi được xác định là gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, người đánh người và những người xúi giục, chỉ đạo người khác đánh người nơi công cộng sẽ bị xử lý hình sự về tội “Gây rối trật tự công cộng” được quy định tại Điều 318 BLHS với chế tài phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
CTV TVPL Bùi Văn Hải – Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC)
